De geheimzinnige superkracht van kleurenpsychologie. Zonder dat we het zelf beseffen, hebben kleuren de kracht om onze emoties en beslissingen te beïnvloeden. Maar hoe werkt dit precies? Vlieg met ons mee in de intrigerende wereld van kleurenpsychologie.
Kleur, het eerste wat ons opvalt en het laatste wat we onthouden. In het dagelijks leven waarin onze zintuigen voortdurend worden geprikkeld, hebben kleuren de kracht om op te vallen en blijvende indrukken achter te laten. In de huidige tijd met social media worden we overweldigd door een stortvloed aan visuele informatie. Kleuren functioneren hierin als krachtige signaalgevers, die onze cognitieve systemen ondersteunen. Door de juiste kleur op de juiste plek te gebruiken, kunnen we positieve gevoelens en gedrag bij mensen stimuleren.
Table of Contents
Kleur en onze perceptie
De basis van elke visuele ervaring begint bij het oog. Kleur is niets anders dan licht dat wordt overgebracht via golflengtes, geabsorbeerd door de ogen en geïnterpreteerd door de hersenen. Maar hoe dan precies?
Hoe onze ogen werken
Het licht dat op ons afkomt, wordt door de lens van onze ogen gefocust op het netvlies. Dit netvlies bevat twee unieke soorten fotoreceptoren: staafjes, die zorgen voor zwart-wit zicht in het donker en kegeltjes, die kleurgevoelig zijn en voornamelijk overdag actief zijn. Dankzij deze staafjes & kegeltjes kunnen wij als mens dus kleur en licht waarnemen.
Wist je dat we in werkelijkheid slechts drie basiskleuren detecteren? Dat komt doordat er drie soorten kegeltjes actief in onze ogen:
Type I is geassocieerd met de kleur blauw;
Type II is geassocieerd met de kleur groen;
Type III is geassocieerd met de kleur rood.
Dankzij de wisselwerking van onze ogen en hersenen is het voor ons als mens mogelijk om tot wel 17 miljoen(!) verschillende kleuren waar te nemen. Voorwerpen in onze omgeving stralen licht uit en stimuleren de drie verschillende type kegeltjes. Afhankelijk van de licht intensiteit, weten onze hersenen welke kleur we zien.
Effect op onze emoties
Elke kleur draagt een unieke emotionele lading met zich mee, vaak gevormd door onze persoonlijke ervaring en culturele invloeden. Zowel positief als negatief. Neem bijvoorbeeld de betekenis van de kleur rood. Het kan ons onmiddellijk doen denken aan warmte, kracht, agressie, gevaar of simpelweg een foutmelding op de computer ;-). Aan de andere kant de kleur groen. Deze wekt vaak associaties op zoals natuur, duurzaamheid en hoop. Kleuren beïnvloeden, bewust of onbewust, onze emoties en reactie.
Culturen en hun kleurenpsychologie
Een kleur die in de ene cultuur positief wordt ontvangen, kan in een andere cultuur een geheel andere betekenis hebben. Dat kan leiden tot miscommunicatie of zelfs aanstoot. Zeer belangrijk dus om rekening mee te houden bij de kleurkeuze voor jouw supermerk. Zeker als internationaal opererende organisatie is het belangrijk om rekening te houden met kleurenpsychologie.
Kleuren in verschillende culturen
In de westerse cultuur wordt de kleur zwart veelal geassocieerd met rouw en dood. In Oost-Aziatische culturen juist het tegenovergestelde: daar symboliseert de kleur zwart gezondheid en welvaart.
In de westerse cultuur wordt de kleur oranje in verband gebracht met herfst, warmte en oogsttijd. Terwijl in het Midden-Oosten de kleur juist met rouw en verlies in verband gebracht wordt.
De betekenis van de kleur groen wordt in het westen gezien als vooruitgang, geluk en duurzaamheid. In Indonesië of China kan deze kleur echter gezien worden als ontrouw en zo ook negatieve associaties opwekken.
Naast individuele kleuren is het ook belangrijk om te weten hoe je een kleur het beste kunt combineren met andere kleuren. Combinaties kunnen specifieke boodschappen overbrengen, vooral als die combinaties cultureel zijn verankerd in bepaalde tradities of overtuigingen.
Zakelijk kleurgebruik
Zakelijk gezien gaat de betekenis van kleuren veel verder. Kleur heeft de macht om gedrag te sturen, percepties te vormen en merken te versterken. Voor marketeers, ontwerpers en branding-specialisten zoals bij CLARQ is het van essentieel belang om de diepgewortelde betekenis, impact en eigenschappen van kleuren te begrijpen.
Kleurenpsychologie in de wetenschap
Over de jaren heen zijn er diverse onderzoeken gedaan over kleur. We noemen hier een aantal belangrijke onderzoeken:
90% gelooft dat kleur helpt bij het aantrekken van nieuwe klanten. Datzelfde aantal gelooft ook dat klanten presentaties en documenten beter onthouden wanneer de juiste kleuren worden gebruikt. Onderzoek van Xerox Corporation en International Communications Research.
Binnen slechts 90 seconden vormen mensen een oordeel over een bedrijf of product. Tussen de 62% en 90% van dat oordeel is alleen gebaseerd op kleur. Onderzoek van Institute for Color Research.
Uit onderzoek van de Universiteit van Loyola, Maryland, blijkt dat kleur de merkherkenning tot wel 80% kan vergroten.
Met de juiste kleur heb je dus een duidelijke voorsprong op je concurrenten. Het effectief toepassen van kleurenpsychologie in marketing en branding gaat verder dan iets er mooi uit laten zien. Het draait om het begrijpen van menselijk gedrag, emoties en percepties. Voor bedrijven die hun impact willen maximaliseren, is een diepgaand begrip van kleur niet alleen nuttig, maar essentieel.
Ethisch verantwoord kleurgebruik
Net zoals elke andere vorm van beïnvloeding, komt het gebruik van kleuren met een zekere verantwoordelijkheid. Ethische vragen ontstaan wanneer merken bijvoorbeeld de kleur associatie van groen (zoals ecologisch) inzetten wanneer ze in praktijk helemaal niet aan het milieu werken. Verkeerdere kleurkeuze in branding kan leiden tot hogere verwachtingen bij de klant. Een milieuvriendelijk gekleurd logo kan bijvoorbeeld leiden tot strengere veroordeling wanneer een bedrijf niet aan deze verwachtingen voldoet.
Wist je dat op basis van onderzoek door de University of Oregon en University of Cincinnati blijkt dat de kleur blauw mogelijk beter is om milieuvriendelijkheid over te brengen als de kleur groen. De kleurenpsychologie is dus voortdurend in ontwikkeling.
Betekenis van kleuren
Het gaat dus niet alleen om het kiezen van een mooie kleur. Het gaat om het begrijpen van de diepere psychologische effecten van kleuren op het menselijk brein. Het moet een bepaald gevoel of bepaalde emoties opwekken die passen bij jouw merkbeleving en -verhaal. Dit is de betekenis van kleuren, inclusief hun positieve en negatieve associaties.
Kleurenpsychologie van de kleur rood
Rood staat staat voor passie en energie en is een van de warme kleuren. Het is een krachtige kleur die de aandacht trekt. In veel culturen heeft rood verschillende positieve en negatieve associaties, van liefde en warmte tot gevaar en waarschuwing. Maar wat betekent de kleur rood precies in de context van branding en design?
Positieve associaties
Warmte: Rood wordt vaak geassocieerd met warmte, zowel fysiek als emotioneel. Het kan gevoel van comfort en behaaglijkheid oproepen.
Opwinding: Gevoelens van opwinding, passie en avontuur.
Kracht: Moed en leiderschap.
Negatieve associaties
Agressief: Te veel rood kan als overweldigend en agressief worden ervaren.
Dominant: Controle en dominantie.
Provoceren: Het kan provocerend zijn en intense reacties uitlokken.
In de wereld van branding en marketing is de keuze van de tint rood essentieel. Merken zoals Marvel, KFC, Coca-Cola, en Red Bull gebruiken rood om kracht, energie en passie over te brengen.
Kleurenpsychologie van de kleur groen
Groen symboliseert natuur, groei en vernieuwing. Wanneer we denken aan groen, denken we vaak aan fris gras, bossen en planten.
Positieve associaties
Vernieuwing: De kleur van een nieuw begin.
Levendig: Groen staat voor leven en vitaliteit.
Vruchtbaarheid: De kleur staat symbool voor groei en vruchtbaarheid.
Negatieve associaties
Verveling: Het gebruik van verkeerde tinten kan saaiheid of monotonie suggereren.
Jaloezie: In veel culturen wordt groen geassocieerd met afgunst of jaloezie.
Bederf: Denk aan de kleur van rottend voedsel of schimmel.
In de zakenwereld kiezen merken vaak voor groen om verschillende boodschappen over te brengen. Zo heeft Heineken voor de groen gekozen voor de associatie van het frisse, natuurlijke karakter van zijn bier. Spotify kiest de kleur om vernieuwend en fris over te komen.
Kleurenpsychologie van de kleur blauw
Blauw staat symbool voor rust, stabiliteit en vertrouwen. Het is een populaire kleur onder administratiekantoren en veel IT bedrijven en heeft een rustgevend effect. De kleur blauw is een van de koude kleuren.
Positieve associaties
Logisch redeneren & Intelligentie: Blauw staat voor rationeel denken en analyse.
Vertrouwen: Betrouwbaarheid en eerlijkheid als kernwaarden.
Stabiliteit & Loyaliteit: Blauwe kleuren stralen gevoelens van standvastigheid en loyaliteit uit.
Negatieve associaties
Conservatief: De kleur kan soms worden gezien als ouderwets of vasthoudend aan traditionele waarden.
Kil & Afstandelijk: Het kan onpersoonlijk overkomen.
Zakelijk: Kan als formeel of onbenaderbaar worden gezien.
Kleur hoeft niet altijd op basis van associaties gekozen te worden. Mark Zuckerberg heeft destijds blauw gekozen voor Facebook omdat hij kleurenblind is voor rood & groen. Blauw is de sterkte kleur voor hem om te zien. Computergigant Dell heeft gekozen voor blauw voor veiligheid, betrouwbaarheid en vertrouwen. Vergelijkbaar met de merkwaardes van Ford.
Kleurenpsychologie van de kleur oranje
Oranje is de kleur van energie, warmte en jeugdigheid. En natuurlijk van het Nederlands voetbalelftal. De kleur wordt vaak gezien als een teken van speelsheid en creativiteit. Het combineert de energie van rood en de vrolijkheid van de kleur geel en is dan ook een van de warme kleuren die we kennen. Het is daarnaast een levendige kleur.
Positieve associaties
Warm: Oranje roept gevoelens van warmte en comfort op, waardoor het vaak een welkome en uitnodigende warme kleur is.
Vriendelijk: Door zijn heldere en uitnodigende toon wordt oranje vaak geassocieerd met vriendelijkheid en openheid.
Speelsheid: De levendigheid van oranje maakt het synoniem aan speelsheid en jeugdigheid.
Negatieve associaties
Goedkoop: In sommige contexten kan oranje als goedkoop of lagere kwaliteit worden gezien.
Kinderlijk: Hoewel jeugdigheid een positief effect kan hebben, kan oranje soms als te kinderlijk of onvolwassen worden beschouwd.
Oranje is prominent aanwezig in de branding van bedrijven die gevoelens voor optimisme en energie willen overbrengen. Nickelodeon is een voorbeeld van een merk dat zich richt op de jeugd en deze psychologie toepast. Ook het Amerikaanse “The Home Depot” (vergelijkbaar aan de Nederlandse Hornbach) gebruikt de kleur oranje in hun logo. Ze hebben zelfs een unieke naam bedacht voor hun kleurcode, namelijk “Big Orange”.
Kleurenpsychologie van de kleur geel
Geel staat voor levendig, opbeurend en plezier. Een krachtige kleur die onze stemming in een oogwenk kan veranderen. Een van de felle kleuren.
Positieve associaties
Levenslust: Geel is de kleur van levendigheid en een bruisende energie, vergelijkbaar met de zon die elke ochtend opkomt.
Geluk & Plezier: Ook wordt de kleur geel gebruikt als synoniem voor vreugde en geluk.
Zelfvertrouwen: De gedurfde en levendige aard van geel kan ook gevoelens van zelfvertrouwen en optimisme oproepen.
Negatieve associaties
Irritatie: Te fel of te veel geel kan irriterend zijn voor het oog en kan zelfs hoofdpijn veroorzaken bij sommige mensen.
Angst: In sommige culturen wordt aangenomen dat te veel geel angst kan opwekken.
Overprikkeling: Geel is een intense kleur die, indien niet goed gebruikt, overprikkeling kan veroorzaken.
McDonald’s straalt vrolijkheid en vriendelijkheid uit met het gebruik van de kleur geel. De combinatie met de kleur rood is voor stimulatie van honger en attentie. DHL gebruikt de de kleur geel om snelheid uit te stralen, de merkuiting van snelheid wordt nog eens versterkt door de schuingedrukte rode letters. Ook kan de kleur gebruikt worden om op te vallen. Juist om die reden zijn taxi’s en bussen ook regelmatig geel gemaakt.
Kleurenpsychologie van de kleur paars
Paars staat voor diepte, luxe en spiritualiteit. Het is een kleur die zowel de warmte van rood als de kalmte van blauw in zich draagt, in een symfonie die zowel koninklijk als mystiek aanvoelt.
Positieve associaties
Creativiteit: Met zijn diepe, verzadigde tinten kan de kleur paars originaliteit en artistieke expressie uiten.
Luxe: Paars roept een gevoel van rijkdom en extravagantie op, vaak gebruikt om kwaliteit, prestige en luxe te symboliseren.
Comfort: Ondanks zijn koninklijke connotaties, kan paars ook zeer uitnodigend en troostend zijn, een kleur van emotionele zorg en begrip.
Negatieve associaties
Introversie: Als een kleur van reflectie en innerlijke zoektocht, kan de kleur soms overkomen als introvert of ontoegankelijk.
Minderwaardigheid: Verkeerd gebruikt, kan de kleur paars minderwaardigheid bij anderen kan oproepen.
Goedkoop: Ironisch genoeg, hoewel het een kleur van luxe is, kan een overdaad aan paars of een verkeerde tint het tegenovergestelde effect hebben, waardoor iets goedkoop of van weinig waarde lijkt.
Milka is een van de bekende merken die paars gebruikt in hun uitingen. Wist je trouwens dat Milka’s koe Lila heet? Daarnaast wordt Chocolade gezien als comfort eten. Ook iets waar Milka dus slim gebruik van maakt.
Kleurenpsychologie van de kleur roze
Roze staat tegenwoordig niet alleen meer voor de vrouwelijke doelgroep, maar wordt ook steeds meer gezien als symbool van kracht, zelfvertrouwen en positieve energie.
Positieve associaties
Vrolijk: Roze wordt vaak in verband gebracht met een licht en vrolijk gevoel, wat kan wijzen op optimisme en levensvreugde.
Energie: Felle roze tinten kunnen levendigheid en dynamiek oproepen.
Koestering: De kleur kan ook worden ingezet om zorgzaamheid en bescherming op te roepen.
Kalmerend: Zachtere tinten, zoals blush of babyroze, kunnen rustgevend en kalmerend zijn, wat vaak emoties oproept van comfort en veiligheid.
Negatieve associaties
Zwak: Ondanks zijn veelzijdigheid, kan het soms ook worden geassocieerd met zwakte of passiviteit.
Hulpeloos: Stereotypen rond de kleur kunnen soms leiden tot associaties van hulpeloosheid of afhankelijkheid.
Behoeftig: Te veel of het verkeerde gebruik van roze kan soms een gevoel van overdreven behoeftigheid of aandachttrekkerij suggereren.
Kinderlijk: Felle roze tinten kunnen soms als kinderlijk worden beschouwd, wat de ernst of professionaliteit van een merk of boodschap kan ondermijnen.
Zo heeft LG gekozen voor de kleur roze om warmte, vriendelijkheid en vastberadenheid uit te stralen. Versterkt met de slogan: “Life’s Good” met een glimlachend gezicht in het logo. Traditioneel kan de kleur ook in verband worden gebracht met vrouwelijkheid, de reden waarom Barbie oorspronkelijk voor deze kleur heeft gekozen. Klik hier voor de transformatie van standaard naar buitengewoon voor CBYTE met roze.
Kleurenpsychologie van de kleur bruin
Bruin wordt vaak in verband gebracht met natuurlijke elementen zoals hout en aarde, de kleur staat hierdoor voor zowel stabiliteit als comfort. Indien correct gebruikt, kan de kleur een diep gevoel van vertrouwen, traditie en kwaliteit overbrengen.
Positieve associaties
Betrouwbaarheid: Door zijn aardse tonen kan bruin het vertrouwen van consumenten winnen en een gevoel van integriteit uitstralen.
Behoudend: Het heeft een conservatieve uitstraling, wat kan wijzen op traditie en waarde.
Warmte en gezelligheid: Denk aan het comfort van een gezellig café, een knusse woonkamer, of het warme gevoel van een houten haard.
Negatieve associaties
Saai: Sommigen kunnen bruin zien als een gebrek aan energie of levendigheid.
Oubollig: Kan soms worden geassocieerd met ouderwetse en verouderde ideeën of producten.
Duf en levenloos: Zonder de juiste complementaire kleuren kan bruin als vlak of eentonig worden beschouwd.
Bij veel merken zie je dat de klein bruin wordt gebruikt als associatie voor het product. Nespresso en hun bruine koffiebonen en M&Ms voor de bruine chocolade. UPS heeft destijds bruin gekozen om elegantie uit te stralen. Klik hier om te zien hoe wij aan de slag zijn geweest voor Strong Viking met bruin.
Kleurenpsychologie van de kleur wit
Een neutrale kleur die veelzijdig ingezet kan worden om verschillende boodschappen over te brengen.
Positieve associaties
Vrede: Wit wordt vaak geassocieerd met vredige gevoelens en kan worden gebruikt om harmonie en rust uit te stralen.
Rust: Het heeft een kalmerende werking, waardoor het in veel interieurontwerpen en ruimtes wordt gebruikt om een sfeer van sereniteit te creëren.
Perfectie: De zuiverheid van wit kan een gevoel van volmaaktheid en onberispelijkheid oproepen.
Negatieve associaties
Koud: In bepaalde contexten kan wit kil en onpersoonlijk aanvoelen.
Onverschillig: Omdat het geen kleur heeft, kan wit soms als afstandelijk of onverschillig worden beschouwd.
Steriel: Te veel wit kan een omgeving onpersoonlijk en klinisch laten aanvoelen.
Wit is een populaire kleur in branding, vooral voor merken die zich willen positioneren als modern, zuiver en minimalistisch. Apple gebruikt de kleur wit bijvoorbeeld om gevoel van eenvoud en innovatie over te brengen. Ook Nike gebruikt de kleur voor charme en zuiverheid. Als neutrale kleur wordt wit vaak gecombineerd met andere kleuren om beter over te komen. Niet alleen in logo’s, maar ook in kleding.
Kleurenpsychologie van de kleur zwart
Doordat kleur al het licht absorbeert, maakt het een krachtige maar raadselachtige kleur om te gebruiken.
Positieve associaties
Elegant: Zwart kan een verfijnde en stijlvolle uitstraling geven aan vrijwel elk product of ontwerp.
Autoriteit: In veel culturen wordt zwart gezien als een kleur van macht en gezag.
Degelijk: Het is stevig en betrouwbaar, waardoor het vaak wordt gebruikt in zakelijke en professionele omgevingen.
Negatieve associaties
Bedreiging: Zwart kan in verband worden gebracht met gevaar.
Angst: Zwart is ook de kleur van het onbekende en kan angst oproepen, vooral in het donker.
Verstikking: Omdat zwart licht absorbeert, kan het soms een verstikkend of benauwend gevoel geven.
Zwart is een van de andere kleuren die gebruikt kan worden voor luxe en exclusiviteit. Het is een kleur die in logo’s vaak met meerdere kleuren gecombineerd wordt, zoals Apple dit bijvoorbeeld slim toepast in combinatie met wit. Als de kleur zwart verkeerd wordt toegepast, kan het zijn dat je als merk niet opvalt. Dat is ook de reden waarom Vans destijds is veranderd van volledig zwart, naar een combinatie met rood.
Meer dan het oog kan zien
In een wereld die wordt overspoeld met prikkels, spelen kleuren dus een onmiskenbare rol in hoe we de wereld ervaren, voelen en interpreteren. Onze reactie op kleur is vaak instinctief en heeft diepe wortels in onze biologie, cultuur en persoonlijke ervaring.
Het is dus voor merken en ondernemers van essentieel belang de kleurenpsychologie te begrijpen en te benutten. De kleuren die je kiest voor je merkcommunicatie zenden bewust en onbewust berichten uit naar je doelgroep. Bepaalde kleuren hebben de kracht een specifiek gevoel of emotie op te roepen. Wil je dat jouw merk als betrouwbaar en stabiel wordt gezien? Overweeg dan blauwtinten als basiskleur. Op zoek naar opwinding en passie? Kies voor rood als hoofdkleur. Voor een milieuvriendelijk of gezond merkimago kan groen de ideale keuze zijn.
In deze steeds veranderende wereld, waar merkloyaliteit voortdurend wordt uitgedaagd, kan het slim inzetten van kleurenpsychologie het verschil maken tussen opgemerkt worden of over het hoofd gezien worden. Of je nu een nieuw bedrijf start of een bestaand merk opnieuw positioneert, laat kleur voor je werken. Begrijp de taal van kleuren, en je zult een krachtiger bericht naar je doelgroep sturen.
De kleur van jouw merk
Ben je klaar om de volgende stap te zetten en je merkidentiteit naar een hoger niveau te tillen? Laat de kracht van kleuren in jouw voordeel werken. Duik dieper in de wereld van kleurenpsychologie en ontdek wat de juiste kleurkeuzes kunnen doen voor de perceptie en erkenning van je merk.
Bij CLARQ hebben we een toegewijd team van experts die niet alleen de theorie achter kleurenpsychologie begrijpen, maar ook hoe je deze kennis praktisch kunt toepassen in verschillende aspecten van branding. Samen kunnen we een kleurenpalet en strategie ontwikkelen die echt resoneert met je doelgroep en je merk de herkenning en respons geeft die het verdient.
Neem vandaag nog contact op met ons team bij CLARQ en begin aan een kleurrijke reis naar een super sterkere merkidentiteit. Laat de wereld zien wat jouw merk te bieden heeft – in de levendigste kleuren.
